icon-envelope icon-phone icon-ruit icon-screen icon-star icon-star-empty icon-star-filled icon-chevron icon-arrow icon-arrow-right icon-arrow-left icon-close icon-play twitter linkedin instagram youtube icon-mail icon-chevron-left icon-chevron-right icon-search icon-download
Waar ben je naar op zoek?
Schuldhulpmaatje

Sociale steun om je schulden aan te pakken: Schuldhulpmaatje kan bepalend zijn voor geslaagde schuldhulp

31 augustus 2022

Schulden hebben vaak een sterke wisselwerking met het mentale welzijn. Met het ontstaan van problematische schulden krijgen mensen vaak te maken met depressie en schaamte, sociale isolatie en uitzichtloosheid. Vanuit die situatie is het erg moeilijk om de schulden onder ogen te zien en in actie te komen om die aan te pakken. Persoonlijke aandacht kan daarbij doorslaggevend zijn, zodat in samenwerking met schuldhulpverlening van de gemeente en eventueel de GGZ, daklozenorganisaties en/of voedselbank, toegewerkt kan worden naar financiële zelfredzaamheid. De vrijwilligers van Stichting Schuldhulpmaatje Den Haag zijn daarom vaak een essentieel onderdeel van een geslaagd schuldhulptraject.

Coachen naar zelfredzaamheid

"Onze vrijwilligers hebben een sociale, coachende rol in de schuldhulpverlening, en die rol bekijken wij niet luchtig” licht Elmar Hommes, directeur van Schuldhulpmaatje Den Haag toe. “Wij streven er altijd toe om mensen financieel zelfredzaam te maken, en dat is een stuk uitdagender dan dat het lijkt.” Vrijwilligers krijgen daarom standaard een 3-daagse training voordat ze aan de slag kunnen. En ook daarna zijn er trainingen beschikbaar om de kennis en vaardigheden verder op te krikken. Dit jaar waren die er bijvoorbeeld trainingen over laaggeletterdheid en psychische kwetsbaarheid.

“Bij de trainingen gaat het er niet om financieel-technische vaardigheden te leren, zoals het opstellen van budgetten, het wegwerken van betaalachterstanden en dergelijke. Het gaat er om dat de persoon die je helpt zelf de regie weer kan pakken over hun leven. Dat ze zelf denken “ik ga het niet meer wegstoppen. Ik ga eens een overzichtje maken of ik bel de gemeente even.”” Zegt Elmar. Mensen die bij Schuldhulpmaatje aankloppen zitten vaak al jaren in de schulden en dragen al die tijd de last van de stress en spanning mee. Als je iemand dus zo ver krijgt dat die zelf in actie wil komen, dan is de belangrijkste stap eigenlijk al gezet.

Moed en geduld

Om zo ver te komen is echter wel een flinke dosis geduld en de juiste houding en vaardigheden vereist. “Soms duurt het al maanden voordat alle benodigde papieren boven water zijn gekomen en de schuldeisers bekend zijn. Daar moeten soms stapels met ongeopende brieven voor doorgenomen worden, en het komt zelfs voor dat de papieren zijn weggegooid. Het kost veel moed van de hulpvrager om die bergen papier, die zich vaak jaren hebben opgestapeld, onder ogen te zien. Het inlevingsvermogen om dat te erkennen moet er bij de vrijwilliger zijn. Iemand die met een zakelijke instelling begint als vrijwilliger en gelijk met een soort to-do lijstje in zijn hoofd aan de slag gaat en snel resultaten verwacht, die zal snel afhaken”.

Elmar: “Onze vrijwilligers zijn doorgaans erg hoogopgeleid en velen hebben een financiële baan. Zij dragen hun kennis graag over aan mensen die dat moeilijk vinden, zoals onze doelgroep. Voor deze vrijwilligers is de uitdaging om niet de problemen voor de mensen op te willen lossen.” Het is niet de bedoeling dat de vrijwilliger een projectplannetje maakt en de hulpvrager daarin mee sleurt. “We zeggen wel eens dat je als SchuldHulpMaatje een soort rijinstructeur bent. Je geeft richting en aanwijzingen, en heel af en toe moet je misschien wel ingrijpen. Maar de hulpvrager zit aan het stuur.” Op een gegeven moment moet de hulpvrager het zelf af kunnen. En dat betekent dat ze zelf de overzichten en budgetplannen moeten kunnen maken. Jaarlijks begeleiden de SchuldHulpMaatjes in Den Haag ongeveer 240 mensen met hun geldproblemen, met de inzet van ongeveer 200 vrijwilligers.

Contact en vertrouwen als bouwstenen

Een hulpverleningstraject van SchuldHulpMaatje begint altijd met het opbouwen van een vertrouwensband. De eerste afspraken gaan over aandacht voor elkaar en plezierig contact. Daarna kan aan de slag worden gegaan met het scheppen van het overzicht en het maken van afspraken. Daarop volgt de laatste fase, het volhouden van de betaalafspraken. “Dat kan soms erg lastig zijn omdat de mensen het moeten doen met minder. Bij moeilijkere momenten is het SchuldHulpMaatje er voor om de spiegel voor te houden en dan is de vertrouwensband die in het begin werd opgebouwd van groot belang. Zodat de hulpvrager inziet dat het maatje echt het beste met hen voor heeft, ook al is hij of zij misschien even streng.” Zegt Elmar.

Effectievere hulpverlening door wijkaanpak

Stichting SchuldhulpMaatje Den Haag werkt ondertussen op verschillende manieren aan verbetering van de hulpverlening. Zo wordt gewerkt aan versterking van de samenwerking met de maatschappelijke partners in de stad. Daarnaast wordt meer ingezet op wijkteams. “We merken dat we hulpvragers beter kunnen begeleiden als we de wijk goed kennen. We kunnen dan makkelijker aanwijzen welke voorzieningen er zijn.’” Licht Elmar toe. Bovendien is Schuldhulpmaatje Den Haag erg gegroeid en is met 200 vrijwilligers een grote groep geworden. “Veel vrijwilligers willen óók bij een stichting omdat ze bij een club willen horen en sociale contacten willen opdoen.” Daarom zijn er nu als proef wijkteams gevormd, met pakweg 20 vrijwilligers die verantwoordelijk zijn voor alle hulpvragers uit die wijk. Ze hebben ook een wijkcentrum, een plek waar ze met de andere vrijwilligers kunnen afspreken. 4 keer per jaar heeft het team intervisie onder leiding van een professionele intervisieleider. Daar kunnen de vrijwilligers aangeven waar ze tegenaan lopen, ervaringen delen en kijken hoe ze van elkaar kunnen leren. “We zien nu dat de tevredenheid van de vrijwilligers in de wijkteams hoger is dan in de rest van de organisatie. Dus we zetten nu in op een transformatie van de hele organisatie richting wijkteams." Geeft Elmar aan. “Met die verandering vangen we meerdere vliegen in een klap.”