'We kijken de andere kant op omdat we het niet willen zien' - Het Straat Consulaat over dakloosheid

Café Straat Bakkie

Sinds mei dit jaar huist het Straat Consulaat in een prachtig pand met vier verdiepingen op de Torenstraat 35A. Met het pand hebben ze geluk gehad. Het café Straat Bakkie op de begane grond is voorzien van een verse lik verf en trendy interieur. “De barista’s zijn mensen die zelf in aanraking zijn gekomen met dakloosheid. Zij krijgen van ons een training tot barista”, legt Joy uit. Joy is belangenbehartiger en al 15 jaar werkzaam bij het Straat Consulaat. “Deze plek is meer dan een café alleen. Het is een ontmoetingsplek, een open plek voor iedereen”. Aan de tafeltjes langs het raam genieten mensen in alle rust van een kop koffie of thee.  De zogenaamde ’uitgestelde koffie’ is een idee dat is overgewaaid uit Italië. Je kunt een kop koffie kopen en achterlaten voor een ander die het zich niet kan veroorloven. Voor elke uitgestelde koffie laat je een magneetje achter op een bord die een ander kan inwisselen voor een koffie. Het is een van de vele initiatieven van het Straat Consulaat.

Een vertekend beeld

Er zijn verschillende redenen waarom iemand dakloos kan worden. Bijvoorbeeld door een echtscheiding, baanverlies, verslaving, als iemand uit een instelling ontslagen wordt, of als de jeugdzorg stopt zodra iemand 18 jaar oud wordt. “Dakloosheid kan iedereen overkomen,” benadrukt Ron, clientondersteuner en zelf ook een tijd dakloos geweest. “De meeste mensen zijn maar drie maandsalarissen verwijderd van dakloosheid. Ik heb mensen van alle rangen en standen gezien die dakloos werden. Iedereen kan struikelen in het leven”.

De meeste mensen hebben vaak een vertekend beeld van daklozen.  Men stelt zich al snel een oude man met een lange baard op een bankje voor, maar in de werkelijkheid is de groep veel diverser. Het Staat Consulaat probeert de negatieve beeldvorming rond dakloze mensen te veranderen, bijvoorbeeld door middel van campagnes. “Aan de meeste mensen kun je niet aan de buitenkant zien dat ze dakloos zijn”, legt Joy uit. Ook mensen die bij vrienden op de bank slapen omdat ze nergens anders terecht kunnen, zijn dak- of thuisloos. Uit recent onderzoek, de Ethos telling in Oss en Den Bosch, blijkt bijvoorbeeld dat er meer dakloze vrouwen en minderjarigen zijn dan gedacht. Joy is blij met dit onderzoek en hoopt dat een soortgelijk onderzoek in Den Haag ook snel volgt. “Om goed beleid te maken, moeten we weten hoe groot de doelgroep is en uit wie de doelgroep bestaat”, vertelt Joy. Als belangenbehartiger gaat Joy gaat regelmatig in gesprek met lokale en nationale overheden. Zij zorgt ervoor dat mensen die ervaring hebben met dakloosheid gehoord worden bij overleggen over wat er moet veranderen. Hun input is heel waardevol. “Ik wil dat onze ervaringsdeskundigen echt meedoen in onderhandelingen en niet alleen poseren voor een foto”, zegt Joy.

‘Altijd onderweg, maar je komt nooit ergens aan’

Dakloosheid kan zorgen voor een ernstig trauma. Zelfs wanneer mensen er bovenop komen, nemen ze vaak jarenlang die ervaring met zich mee. Ron vertelt: “Dakloze mensen hebben pijn, verdriet en schaamte, net als wij allemaal. Het grootse trauma dat dakloze mensen meedragen is het idee dat ze er niet toe doen. Dakloze mensen doen vaak veel moeite om er presentabel uit te zien en goed voor de dag te komen. Dan merk je dat je gelijk serieuzer wordt genomen. Niemand wil stinken”. Herstel begint pas echt wanneer iemand weer een vaste woonplek heeft, meent Ron. “Ik kon mijn leven pas weer oppakken toen ik eindelijk een vaste woning kreeg. Als dakloze ben je namelijk altijd onderweg, maar je komt nooit ergens aan”. De huidige woningnood zorgt ervoor dat het vaak jaren kan duren voordat iemand een vaste woonplek vindt. De kernoplossing is daarom dat er meer huizen gebouwd moeten worden, beamen Ron en Joy. Hierover is het Straat Consulaat ook in gesprek met de gemeente.

Tips, hulp en persoonlijke aandacht

Met hun werk maken Ron en Joy en de tientallen medewerkers en vrijwilligers een verschil voor mensen. Mensen kunnen Ron en Joy altijd bellen of appen en hun telefoonnummers staan op de website. “Wat men nog wel eens vergeet is dat vele dakloze mensen geen beltegoed of data hebben. Daarvoor moeten ze dan naar de bibliotheek of naar de supermarkt”. Het Staat Consulaat heeft een boekje gemaakt met tips. In de ‘Straatwijzer’ staat wat je kunt doen als je dakloos raakt. Bijvoorbeeld hoe je bij een dokter komt, welke slaapplaatsen er zijn of hoe je om moet gaan met schulden. Daarnaast geeft het Straat Consulaat de mensen een stukje persoonlijke aandacht die ze nergens anders krijgen.  Zo is Joy wel eens bij een bevalling geweest. “Als cadeautje had ik voor haar een fotoboekje gemaakt met babyfoto’s. Zoiets lijkt weinig voor te stellen, maar hulpverleners hebben hier geen tijd voor. Voor sommigen zijn we van onschatbare waarde”, aldus Joy.

Wat kan iemand zelf doen als die wil helpen? Natuurlijk kun je geld doneren, maar een klein gebaar kan al heel veel betekenen: “Simpelweg iemand aankijken en gedag zeggen. Gewoon een mens als mens erkennen. Je moet eens tien minuten naast een straatkrant verkoper gaan staan bij de supermarkt. Je wordt gewoon genegeerd”, vertelt Joy.

Meer weten?

Wil je meer weten, bijdragen aan of helpen bij het Straat Consulaat? Kijk dan op de website: www.straatconsulaat.nl.