Duurzaam Den Haag zorgt ervoor dat alle bewoners meedoen met verduurzaming

Bewoners begrijpen

Duurzaam Den Haag heeft in haar ruim 10-jarige bestaan zich ontwikkeld tot een stevige partner voor de gemeente, projectontwikkelaars en bewoners. De ‘buitenboordmotor’ van de gemeente op gebied van bewonersparticipatie en duurzaamheid, noemt Joris die rol. Een van de belangrijkste successen van de organisatie vindt Joris de focus op burgerparticipatie. “Je kan bewoners niet dwingen om te verduurzamen.” vervolgt hij. “Je moet begrijpen wat bij hen speelt en hen ondersteunen om zelf actie te ondernemen op een manier die bij hen past." Mensen hebben vaak veel urgentere problemen dan duurzaamheid die hun aandacht opeisen. Je ziet dan dat je ook met armoede (SDG 1) en welzijn (SDG3) te maken hebt. Dit moet eerst aangepakt worden om duurzaamheid bij deze mensen op de radar te krijgen.” aldus Joris.

'Schimmel Schoon Genoeg' project

"We merkten dat vocht en schimmel in Molenwijk een groot probleem is dat bij veel mensen speelt. Mensen zijn niet zo gauw bereid om in isolatie, zonnepanelen of een warmtepomp te investeren als al hun aandacht wordt opgeëist door het bestrijden van de schimmel. Schimmel tast hun gezondheid direct aan en is dus veel urgenter. Daarom hebben wij ondersteuning geboden bij het opzetten van project ‘Schimmel Schoon Genoeg’. Hoewel schimmel buiten onze focus valt, plaveit dit project de weg voor ons om met bewoners aan verduurzaming te werken.” legt Joris uit.

"Als we onze stad willen verduurzamen betekent dat dat álle inwoners mee moeten (kunnen) doen. Dus ook inwoners met een kleine portemonnee die in een sociale huurwoning wonen."

Buurthuis met zonnepanelen

Als belangrijk succesverhaal noemt Joris de ontwikkelingen in Molenwijk. Samen met bewoners is Duurzaam Den Haag een buurtoverleg gestart en dat wordt nu in de volksmond het ‘spekkoekoverleg’ genoemd. "Tijdens de gesprekken werd duidelijk wat er in de buurt speelde, en samen brachten we de mogelijkheden voor verduurzaming in kaart. Vanuit die inventarisatie zijn steeds meer activiteiten ontstaan, zoals een duurzaamheidsquiz, een regentonnenactie en workshops over koken op inductie." vertelt Joris. De groeiende betrokkenheid heeft geleid tot het verduurzamen van het lokale buurthuis Trefpunt Laakhage. Na de installatie van een warmteplafond zijn er zonnepanelen geplaatst, zowel voor het energieverbruik van het buurthuis als voor de energiecoöperatie. Buurtbewoners konden via het Op Rozen Model mede-eigenaar worden van deze coöperatie. Zo krijgen ook mensen zonder (geschikt) dak of met een klein budget de kans om mee te profiteren van zonne-energie. Met een eenmalige investering van €25 ontvangen deelnemers 15 jaar lang elk jaar €25 als rendement. Op deze manier wordt duurzame energie toegankelijk én aantrekkelijk voor iedereen in de buurt.

"Het is echt ontzettend krachtig wat er gebeurt als je burgers aan het stuur zet. Ze blijken samen ontzettend veel kennis en waardevolle netwerken te hebben. Het is zo zonde dat dat zo weinig wordt benut.”

Een grote opgave

Nederland staat voor een geweldige transitieopgave, met talrijke wijken zoals Molenwijk die moeten verduurzamen. Andere focuswijken in Den Haag zijn Omgeving Koningsplein, Laak centraal, Spoorwijk en Moerwijk. Voor Molenwijk geldt de ambitie om volledig van het gas af te gaan. De teams van Duurzaam Den Haag en Energierijk Molenwijk hebben dus nog een flinke weg te gaan. De aanpak in wijken als Molenwijk en Moerwijk ziet Joris als een goed voorbeeld waar burgers actief mee denken en plannen maken. Én waar dat draagvlak ervoor zorgt dat steeds meer versnelling mogelijk wordt in de verduurzaming van de wijk. Draagvlak creëren en de collectiviteit vergroten is daarom nog steeds belangrijk. De opgedane ervaring in dit voorbeeld kan erg waardevol zijn voor projecten in andere wijken en steden.

De rol van de overheid

Joris ziet ook uitdagingen in de uitvoering van de energietransitie: “Waar we tegenaan lopen is dat overheden steeds meer volgens systemen zijn gaan werken. Los van de goede intenties en ambities van individuele ambtenaren merken we dat bottom-up initiatieven vaak niet aansluiten op die systeemwereld. Terwijl ondersteuning door de gemeente wel noodzakelijk is om de initiatieven tot wasdom te brengen. Om de omslag naar een duurzame stad echt op tijd voor elkaar te krijgen, zou de gemeente vaker uit de ivoren toren moeten komen en kijken wat er allemaal al gebeurt in deze prachtige groene stad!”